Van voettochten over zandpaden, via rijtuigen op verharde klinkerwegen, zijn we met auto’s op het asfalt beland. De wegen werden steeds breder en sneller voor het vervoer en doordat het steeds drukker werd op de weg, stokte het verkeer. Om de drukte op lokale wegen en autowegen te verminderen hebben we de snelwegen aangelegd. Een mooie uitvinding die ons wat meer ruimte gaf om sneller ons doel te bereiken. Het land is aardig geasfalteerd met een netwerk van verbindingen. Het aantal inwoners is toegenomen en het aantal wat onderweg is ook. Helaas zorgt de drukte op de wegen dat er bijna niemand meer “snel weg” is van de snelweg. Filevorming zorgt voor vertragingen en een ballast voor mens en milieu. We gebruiken onze creatieve geesten om afleiding te zoeken tijdens het oponthoud om ons niet te vervelen en verzinnen van alles om bezig te zijn. Zo kunnen we het wachten meer aangenaam maken. We eten, maken ons toilet, bellen, vergaderen en via internet hebben we mogelijkheden genoeg tot vermaak. De stem van het mooie navigatiesysteem leidt ons overal naar toe, zonder enig idee te hebben waar we ons bevinden. We kijken niet eens meer links of rechtsom, omdat we door de snelheid waarmee we gewoon zijn te rijden, onderweg toch niets kunnen zien. Oh ja, behalve na een ernstig ongeluk. Dan staan we kilometers lang in de kijkers file, want dan gebeurt er eens iets wat onze werkelijke aandacht trekt.
Maar wat nu? We hebben ons zelf massaal stil gezet. Er wordt naarstig naar een oplossing gezocht. Gaan we gewoon verder met verbreden, zodat we onze snelheid voort kunnen zetten en al het natuurschoon platwalsen, waar we in het dagelijkse leven aan voorbij gaan? Of verhogen we de snelheid om nog eerder ons doel te bereiken en gaan we wederom aan natuur en ook aan veiligheid voorbij? Zou het hier mee opgelost zijn en voor hoelang? Stil staan is juist een mogelijkheid om je bewust te worden. Met welk doel ben ik eigenlijk onderweg en behaal ik dat nog wel op deze manier?
Vanaf onze geboorte tot aan de dood, zijn we als mens steeds onderweg. We gaan op onderzoek en ervaren, ontdekken, leren en groeien. Ieder op zijn eigen manier. Met als hoofddoel het levensgeluk.
De manier waarop we dat doen hangt samen met een aantal factoren, zoals:
- De plek waar we geboren worden. Welk land of streek, soort gezin. (Elke plek heeft zijn eigen cultuur en daarmee sociale gewoontes).
- De mogelijkheden die we meekrijgen aan fysieke en geestelijke gezondheid.
- Het leefklimaat als rijkdom en armoede, vrede of oorlog.
- Welk geslacht.
- Religie.
Ze beïnvloeden allen ons dagelijkse leven en bepalen, als start van onze reis, het verschil in de basis. Hoe onze levensweg er verder uit ziet, is afhankelijk van de mogelijkheden en keuzes die we zelf aldoor kunnen en willen maken en van de kansen die we wel of niet nemen om ons geluk te vergroten. En hoe, waar, wanneer en met wie we onze wegen bewandelen. Het is aldoor opnieuw keuzes maken. In grote en kleine dingen. Om onze geest en lichaam te ontwikkelen en te onderhouden hebben we een breed aanbod aan materiële en immateriële mogelijkheden om ons in behoeften te voorzien. Deze worden veelal door vervoermiddelen via land, lucht en water getransporteerd en gerealiseerd. Vraag en aanbod zijn met elkaar verbonden en volgen elkaar in een steeds sneller tempo op. Het is dan ook een drukte van jewelste op de wegen, stations en water en luchthavens. Het aanbod aan mogelijkheden is enorm, maar de bevrediging die het geeft is steeds vaker voor de korte termijn. Hoe kunnen we op de meer lange termijn ons levensgeluk vergroten? Door allereerst bewust te worden, inzicht te krijgen in je eigen doen en laten. Hoe vaak hoor je het anderen of jezelf zeggen: ik had er geen erg in. Ik had het niet in de gaten. Ik was me er niet bewust van.
In het dagelijkse leven zijn er veel dingen die we als vanzelfsprekend ervaren. Die we uit gewoonte doen en waarover we meestal niet zoveel na hoeven te denken. Het geeft een rust omdat je weet waar je aan toe bent en wat je te doen staat. We zijn zo gewend aan bepaalde patronen, dat we soms niet bewust zijn van het waarom van ons gedrag en handelen. Het is zo gegroeid. Elke keer worden er veranderingen ingevoerd in kleine en grote stappen. De ene keer vrijwillig, de andere keer opgelegd, omdat de situatie het vraagt, of omdat anderen je er toe dwingen. Zolang we hier geen nadelen van ondervinden die ons functioneren en geluk in de weg staan, hobbelen we gewoon door, vanuit die vanzelfsprekendheid. Het wordt pas anders wanneer we wel last gaan ervaren. Wanneer er dingen gebeuren die geestelijk of lichamelijke klachten geven en op een of andere manier ons dagelijkse leven belemmeren en onaangenaam maken. Of wel geleidelijk aan dan wel plotseling. Zoals verlies van baan, een hartinfarct, hersenbloeding, een ernstige ziekte of ongeluk, depressie, of door ziekte, overlijden van geliefden. Door wat we meemaken worden we met de neus op de feiten gedrukt en ontstaat er een mogelijkheid tot bewustwording.
Als je druk in gedachten bent, op een parkeerplaats, en je snel met je auto achteruit tegen een paaltje rijdt en daardoor schade aan je auto hebt. Dan baal je en heb je er zelf last van. Had ik maar opgelet, dan had ik het gezien. Wanneer je tegen een andere auto was gereden, had ook een ander last van jou ondervonden. Het geeft je beide ongemak. Het kost tijd en geld om de gemaakte schade te herstellen. Maar dan heb je nog geluk gehad, want je had ook een kind onder je auto kunnen scheppen. Dan had het meteen heel andere gevolgen voor jou en voor anderen gehad. Of wanneer je een kater hebt na een avondje doorzakken met vrienden, die groter wordt als je door de drank iemand in elkaar geslagen hebt. En nog groter wordt als je later hoort dat deze aan zijn verwondingen is overleden. Zo kan dat met alles. Een ongeluk, misverstand, kan je leven erg beïnvloeden. Het is dus van belang om er wel erg in te krijgen. Helder aanwezig te zijn en beleven wat je meemaakt.
Het is goed om jezelf af en toe eens te parkeren, even te pauzeren, om je leven als het ware van een afstandje te bekijken. Om je te realiseren of je nog op de juiste koers zit om je doel te bereiken, of toch liever een andere richting inslaat. En ook om inzicht te krijgen in je eigen houding, gedrag en handelen. Welke invloed het op je leven heeft en op dat van anderen. En de invloed die anderen op jou hebben. Door inzicht kun je de eventueel nodige veranderingen aanbrengen. Er zijn situaties waarin je zelf veel plezier en voordeel geniet, maar waarbij anderen last ervaren. Symbolisch is voor mij een heel mooi voorbeeld om met een auto in een rotvaart over een droog zandpad te crossen en een enorme stofwolk achter je te laten. Al degene die zich op dat pad bevinden en al wandelend en fietsend jou voorbij zien razen, worden allen in een grote zandwolk gezet. Voor jou als crosser heel leuk, voor de achterblijvers duidelijk minder. Zou jij diegene willen zijn die achterblijft? Dit kan op veel vlakken plaatsvinden. Iets doen ten bate van het individu, wat ten koste gaat van een ander of het groter geheel. Je komt het overal tegen. Als ik het prettig vind om een sterk parfum te dragen kan ik dat in mijn vrije tijd gewoon doen. Als ik in een ziekenhuis werk met mensen die net uit narcose ontwaken en al gevoelig zijn voor misselijkheid en kans hebben om te gaan braken, is dat parfum niet zo gepast.
Deze tijd vraagt om bewust te worden van je rol die je zelf hierin hebt. Wat je teweeg brengt bij een ander, wat je achterlaat. In het klein en in het groot. Wat betekent het voor de korte termijn en voor de langere termijn? Een stofwolk daalt neer en de last is beperkt. Bij een olielek in een zee is de schade enorm in omvang en voor een veel langer termijn. Hoe gaan we hier in de toekomst mee om en hoe kunnen we voorkomen dat we ons zelf, anderen of onze omgeving schade aanbrengen? Door onze eigen verantwoordelijkheid te nemen voor ons eigen deel en anderen te attenderen op hun deel. Het is menseigen om het deel van een ander eerder waar te nemen dan het eigen deel. Als we hier voor open staan, kunnen we op een respectvolle manier elkaar bewust maken en laten zien waar de verantwoordelijkheden liggen.
Onderweg zijn is bezig zijn, in beweging, werken, reizen, de wereld ontdekken, in wat wel of niet bij je past. Het prikkelt, brengt je op nieuwe ideeën. Geeft kans op ontmoeting, verruiming van geest, van mogelijkheden. Onderweg zijn betekend niet op plaats van bestemming zijn, van huis weg zijn, ontlopen van verantwoordelijkheid, uit angst gedreven, weg van onveilige situaties thuis, weg van honger en oorlog. Op zoek naar ontspanning, rust, een voldaan gevoel, voedsel, werk, een veilige plek. Maar ook naar erkenning, gezien worden in wie je bent. Met welk doel ben jij onderweg?